36 uur bezig, ~500 Km asfalt onder de wielen van mijn auto. Flaneren over de Wilhelmina kade, gluren bij Hotel New York, eten bij Ketelbinkie, genieten van de Rotterdamse skyline, en dan .. .eindelijk naar binnen. Hoewel ik al bekend was met Gunther von Hagens en zijn werk heb ik zijn beroemde/beruchte ‘ Bodyworlds ‘ tentoonstelling nog nooit eerder met eigen ogen gezien. Deze specifieke editie staat in het teken van ‘the cycle of life’ , een thema waar ik persoonlijk al een tijd mee aan het worstelen ben. Ben ik wel echt tevreden met het leven dat ik momenteel heb? Zijn de keuzes die ik maak wel de keuzes van mijn hart, en brengen ze op de lange termijn niet meer schade toe dan wenselijk is? Als mijn tijd straks gekomen is, zal ik dan net als mijn oom overgaan terwijl ik gebukt ga onder spijt, schuldgevoel en teleurstelling over het feit dat ik niet ‘meer van mijn leven gemaakt heb’?
Het lag niet echt in de lijn der verwachtingen om bij deze tentoonstelling een antwoord te vinden op bovenstaande vragen, en dat is dan ook (gelukkig) niet gebeurd. Wat wel gebeurde is dat ik enorm onder de indruk raakte van zowel de gebruikte plastificatie technieken als hele ambiance rondom de tentoonstelling en de schoonheid van de realiteit die ieder van ons als zijn of haar tijd gekomen onherroepelijk gaat inhalen : wij gaan allemaal dood.
De sfeer die rondom deze exhibitie hangt is er een van fragiele schoonheid. In tegenstelling tot wat veel mensen lijken (haha) te denken is er absoluut geen sprake van een morbide of lugubere uitstraling. De gebruikte lichamen staan in verschillende (over het algemeen actieve,herkenbare ) poses tentoongesteld, vergezeld van een duidelijke uitleg en omringt door filosofische statements over de aard van het menselijk leven en de dingen die er in het leven echt aan toe doen. Het meest indrukwekkende was voor mij om met eigen ogen de samenstelling van ons zenuwstelsel te zien, en mij te beseffen dat al mijn ervaringen, herinneringen, kennis, gevoelens, hoop en verlangens besloten lagen in het fragiele netwerk van zenuwbanen dat voor mij uitgespreid lag. Wat heeft het begrip realiteit in vredesnaam nog voor waarde als alles wat je bent, was en zal zijn voor eeuwig besloten ligt in een netwerk van verbindingen dat als je het zou samenpakken in een Tupperware doosje op te bergen is?
Verder is de gelijkenis met het werk van Alex Grey (mijn favoriete nog in leven zijnde kunstenaar) opmerkelijk. Net als von Hagens heeft Grey in een lijkenhuis gewerkt, en daar inspiratie gevonden in juist datgene wat in onze Westerse Cultuur eigenlijk het laatste grote taboe vormt : de dood. Grey kiest er in zijn werk voor om de nadruk te leggen op de spirituele implicaties van ‘wie wij echt zijn’ , terwijl in Bodyworlds meer sprake is van een beschouwende en educatieve benadering. Beide zijn Kunst in mijn ogen.
Uiteraard waren er meer scenes die tot de verbeelding spraken en/of zwaar indruk gemaakt hebben, met name de scene waarin een man en een vrouw de liefde bedrijven was prachtig en stemde tot nadenken. Ook de kasten waarin het complete (slag)aderlijke netwerk binnen een orgaan (gebruik makend van een techniek waarbij alle weefsels etc weggehaald waren) zichtbaar waren, de opengewerkte hersenen en een ‘schilderij’ bestaande uit plakjes van een menselijk lichaam (meer dan 180 slices) waren prachtig om te zien.
Eenmaal op weg naar huis (met een behoorlijke detour via midden Limburg) merkte ik dat het bezoeken van deze expo niet alleen verstandelijk maar ook een emotionele impact gemaakt had. Nu zit ik ook midden in wat je een ‘moeilijke fase’ zou kunnen noemen, maar ergens tussen Eindhoven en Utrecht rolden de tranen opeens onstuitbaar over mijn wangen, zo heftig dat ik een parkeerplaats heb moeten opzoeken en daar om half vier ‘s nachts als een klein kind heb zitten te grienen. De aanleiding was een quote die ergens halverwege de Expo op een muur geprojecteerd werd en die ik maar niet uit mijn hoofd kan krijgen :
We do not see things as they are
We see things as we are
Deze quote, afkomstig uit de Talmud,
leek opeens toepasbaar op zoveel verschillende dingen die in mijn leven
spelen op dit moment dat het verdriet aankwam als een moker. Voor mij
is het duidelijk dat het zien van de Bodyworlds expo meer dan alleen
aapjes/lijkjes kijken is, als je jezelf er voor open durft te stellen is
het een emotionele en misschien zelfs wel spirituele ervaring.